علم به روسی

پیشگفتار مجموعه کتاب علم به روسی

روابط ایران و روسیه در دهه های اخیر همواره در زمینه‌های علمی-فنی در حال گسترش بوده است. نمونه‌ی بارز آن افزایش چشمگیر تعداد دانشجویان ایرانی در حال تحصیل در روسیه در رشته‌های مرتبط است. علی رغم گسترش تعاملات، کمبود منابع آموزشی زبان روسی در حوزه‌ی علمی-فنی برای مخاطبان فارسی زبان یکی از مشکلاتی است که امروزه دانشجویان، مترجمان و مدرسان ایرانی با آن مواجه هستند. در نتیجه تقاضا برای تدوین کتابهای درسی در این زمینه به طور مداوم در حال افزایش است. در شرایط کنونی، کاربران ایرانی برای یادگیری زبان تخصصی روسی عمدتاً از کتابهای درسی استفاده می کنند که برای مخاطبان انگلیسی زبان تدوین شده است.

کتاب نقشه کشی به روسی یکی از کتب مجموعه‌ی «علم به روسی» است که با هدف اصلی رفع نیاز دانشجویان فارسی زبان در حال تحصیل در رشته‌های پزشکی و فنی مهندسی در دانشگاه‌های روسیه و کمک به آشنایی مترجمان با زبان روسی تخصصی در حوزه‌های مختلفی مانند نقشه کشی، ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست تدوین شده‌اند.

مؤلفان برای تدوین این کتاب با مطالعه‌ی جامع مراجع نظری موجود اهتمام زیادی بر نگاه علمی به مقوله‌ی تدوین کتاب و رعایت اصول و بایدها و نبایدهای تدوین کتب آموزشی زبان‌های خارجی ورزیده‌اند.

با تمرکز کتاب بر آموزش اصطلاحات و ساختارهای صرفی و نحوی و واژه ساختی پرکاربرد در حوزه‌ی علم نقشه‌کشی سعی شده توانمندی‌های شنیداری نوشتاری گفتاری و درک مطلب دانشجویان ایرانی در استفاده از زبان روسی جهت تبادل اطلاعات در حوزه‌ی نقشه‌کشی افزایش داده شود.

امید است تا این مجموعه‌ی آموزشی تأثیری هر چند کوچک در مسیر ارتقای علمی دانشجویان، مترجمان و مدرسان ایرانی در حوزه‌ی زبان روسی داشته باشد. بر خود لازم می‌دانیم از زحمات خانم دریا بابادی نیا در تهیه و ضبط فایل‌های صوتی کتاب، کمال قدردانی را داشته باشیم.

مقدمه کتاب علم به روسی

در اواسط قرن بیستم و در نتیجه‌ انقلاب فناوری تبادل اطلاعات علمی-فنی اهمیت خاصی پیدا کرد. در این عصر علوم جدیدی شکل گرفتند و جوامع علمی به یک زبان مشترک به عنوان وسیله‌ی برقراری ارتباط تخصصی نیاز داشتند. بنابراین، مفهوم جدیدی در نظام زبانی به وجود آمد که کاربرد اصلی آن ایجاد ارتباط میان متخصصان به منظور انتقال اطلاعات علمی-فنی بود. 

به دنبال تثبیت و به کارگیری این مفهوم به تدریج، ماهیت و ویژگی‌های آن مورد توجه زبان شناسان قرار گرفت و اصطلاحات متفاوتی به آن اطلاق شد از جمله «زبان علم»، «زبان حرفه‌ای»، «زبان تخصصی» و «زبان برای اهداف ویژه».

زبان برای اهداف ویژه در حقیقت بخشی از زبان معیار است که متمرکز بر اصطلاحات عبارات و ساختارهای پرکاربرد در حوزه‌های تخصصی است. همانطور که ویژگی‌های زبانشناختی زبان تخصصی از زبان معیار نشأت گرفته است، روش‌های آموزش آن نیز بر اساس روش‌های آموزش زبان عمومی شکل گرفته‌اند. در عین حال از آنجایی که آموزش زبان برای اهداف ویژه با آموزش محتوای تخصصی همراه است. عمدتاً در تدریس آن از روش‌هایی استفاده می‌شود که زبان و محتوای تخصصی را با یکدیگر ترکیب می‌کنند. امروزه یکی از رایج‌ترین رویکردها آموزش

توصیه‌های تدریس مجموعه علم به روسی

مجموعه‌ علم به روسی از پنج جلد تشکیل شده است: شیمی، زیست، نقشه‌کشی، ریاضی و فیزیک. هر جلد شامل مجموعه دروسی است که دارای بخشهای واژگان ساختارهای نحوی پرکاربرد متن تمرین نکات دستوری و اطلاعات تکمیلی غیر زبانی هستند.

در بخش آموزشی تمرکز بر روی مباحث دستوری و واژگانی است که در هر یک از زبان‌های تخصصی یادشده بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این بخش به منظور رفع نیاز مخاطبان ایرانی ترجمه فارسی اصطلاحات تخصصی و ساختارهای نحوی پرکاربرد ارائه شده است. در بخش تمرینی جهت افزایش توانمندیها در چهار مهارت اصلی زبان (خواندن، نوشتن و گفت و شنود) تمرینات مناسب ارائه شده است. 

علاوه بر این جنبه های زبانی، واژگان، صرف، نحو، واژه سازی و درست نویسی در تمرینات مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین از نظر شکل ارائه ی پاسخ تمرینات کتاب دارای انواع مختلفی از جمله تشریحی تستی وصل کردنی جای خالی صحیح غلط متنی و غیره هستند. با توجه به ماهیت محتوای آموزشی، برخی از دروس دارای بخش کار گروهی نیز هستند.

تمام بخشهای اصطلاحات به همراه برخی از تمرینات دارای فایل صوتی یا ویدیویی هستند که در قالب کیو ار کد (Qrcode) در کنار هر قسمت قرار گرفته است. جهت عینی سازی مطالب در تدوین محتوای آموزشی کتاب از تصاویر و اشکال در بخش های واژگان اطلاعات تکمیلی و تمرینات استفاده شده است. همچین تمامی تمرینات به جز تمرینات متمرکز بر ترجمه و جمله سازی و خواندن دارای کلید هستند. 

ضمیمه‌ی کتاب شامل مطالب تکمیلی دروس مانند جدول‌های صرف اسامی، صفات اعداد و افعال کارت‌های تصویری مورد استفاده در بازی‌های کتاب و دیگر اطلاعات مورد نیاز است. علاوه بر این فهرست الفبایی اصطلاحات تخصصی نیز در پایان کتاب ارائه شده است. توصیه می‌شود مدرسانی که قصد استفاده از این کتاب آموزشی را دارند، به منظور افزایش توانمندی در انتقال اطلاعات علمی-فنی، پیش از کلاس مطالب محتوای تخصصی مربوطه را مطالعه کنند.