الفبای روسی چه نام دارد و خاستگاه آن کجاست؟

تاریخچه‌ الفبا (از گلاگولیتیک تا سیریلیک)

الفبای سیریلیک، که امروزه ابزاری برای نگارش زبان روسی و زبان‌های متعدد دیگری در اوراسیا به شمار می‌رود، از گذرگاه پر فراز و نشیب تاریخ عبور کرده و دگرگونی‌های چشمگیری را به خود دیده است. 

در قرن نهم میلادی، سنت سیریل و برادرش متدیوس، نقشی محوری در ابداع الفبای گلاگولیتیک ایفا کردند. این الفبا که در ابتدا برای نگارش متون مذهبی به زبان اسلاوی کلیسایی قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفت، پایه‌ای برای شکل‌گیری الفبای سیریلیک در سال‌های بعد شد. در نقاشی‌های به جامانده از آن دوران که در کلیساهای ارتدوکس شرقی موجود هستند، متون کتاب مقدس با این خط دیده می‌شود. 

سیریلیک، در طول تاریخ خود تغییرات و تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. برای مثال، در الفبای روسی اولیه، حروف بیشتری وجود داشت که بعدها حذف شدند. الفبای سیریلیک شباهت‌های زیادی به الفبای یونانی دارد، چرا که الفبای گلاگولیک، مبنای الفبای سیریلیک، از الفبای یونانی الهام گرفته شده بود. در برخی از زبان‌ها، از الفبای سیریلیک به همراه حروفی از الفبای لاتین استفاده می‌شود.

تغییرات توسط پتر کبیر

الفبای سیریلیک در طول حیات خود، شاهد دگرگونی‌های متعددی بوده است. در قرن هجدهم، پتر کبیر، امپراتور روسیه، اصلاحاتی در این الفبا اعمال کرد و با الهام از حروف لاتین، اشکال جدیدی به آن افزود. این روند در قرن بیستم نیز ادامه یافت و دو بار دیگر الفبای سیریلیک دستخوش تغییراتی شد.

فرم دست‌نویس و چاپی

یکی از نکات جالب در مورد الفبای سیریلیک، تمایز میان خط دست‌نویس و چاپی آن است. همانطور که خط نستعلیق در زبان فارسی با حروف چاپی تفاوت دارد، در زبان روسی نیز خط دست‌نویس خوشنویسی، چهره‌ای متفاوت از حروف سیریلیک را به نمایش می‌گذارد. این تمایز می‌تواند در هنگام خواندن متون دست‌نوشته یا خوشنویسی، چالشی برای ناآشناها ایجاد کند.